Nurdoğan ARSLAN ERGÜN
Ticari kredilerde tıkalı kanallar açılıyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), ticari kredilerin kısıtlanmasına yönelik daha önce aldığı önlemleri gevşetmek için bir adım daha attı.
BDDK’nın son düzenlemesine göre, eksik belge veya bağımsız kontrol beyanına ilişkin usulsüzlükleri ortadan kaldıran şirketlerin kredi kısıtlaması kaldırılacak. Ayrıca döviz pozisyonları nedeniyle kredi alamayan firmalar da döviz durumunu limitin altına düşürmeyi taahhüt etmeleri halinde kredi kullanabilecek. İddiaya ilişkin görüşlerine başvurduğumuz bankacılık kaynakları, kararın ticari krediye ulaşamayan işletmeler için olumlu olduğunu ancak kredi maliyetinin de aynı oranda arttığına dikkat çekiyor.
Kaynaklar, kararın son dönemde düşüş gösteren ticari kredilerin büyüme hızını da artırıcı yönde etkilemesini bekliyor. BDDK’nın işletmelerin finansmana erişimini kolaylaştırmak amacıyla hayata geçirdiği düzenlemeler iş dünyasında olumlu karşılansa da pratikteki yansımaları merakla bekleniyor. Uzun süredir ‘kredi musluklarının’ kapatılmasından şikayetçi olan gerçek şube temsilcileri, yeni düzenlemenin ek maliyetlere rağmen krediye erişimde rahatlama getireceğini düşünüyor.
Şeref Fayat: Kredi maliyetleri artsa da ulaşmak önemli
Hem kredi kullanıcıları hem de bankalar açısından çok ağır bir süreç yaşandığını belirten TOBB Hazır Giyim ve Konfeksiyon Dairesi Meclis Lideri Guru Fayat, “Artık kademeli olarak alınan kararlarla sadeleşme ve daha rasyonelleşmeye gidiliyor.
BDDK’nın son kararı aslında kredi maliyetlerini artırsa da krediye ulaşmada net maliyetini çıkarabilen veya en azından maliyetini görebilen bankalar tarafından kredi kanalları biraz daha açılacak. Bu, kredi kanallarının açılması için bir fırsat olacak” dedi. Birçok firmanın döviz borçlarından dolayı ellerinde bulundurdukları döviz nedeniyle kredi yasağına maruz kaldıklarını hatırlatan Fayat, şöyle devam etti: “Nakit sıkıntısı vardı.
Özellikle yüzde 80-90’ı ithalata dayalı ihracat yapan sektörlerde bilançolar yetersiz olduğundan krediye erişim mümkün değildi. Pazarın geneline baktığımızda Türkiye’nin yaklaşık yüzde 50’si ithalata dayalı bir ihracat modeli. Hem BDDK’nın hem de Merkez Bankası’nın geleceğe yönelik sadeleştirme adına hızlı adımlar atarak kredi kararlarının açılmasına destek vermesini bekliyoruz.”
Ramazan Kaya: Düzenlemeler yürürlüğe girmeli
Düzenlemenin yeni olması nedeniyle sahada uygulanmasının görülmesi gerektiğini söyleyen Türk Hazır Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Lideri Ramazan Kaya, “Kredi musluklarının bir süredir kapalı olması nedeniyle nakit akışında ciddi sorunlar yaşanıyor. uzun zaman. İşletmeler nakde ulaşamadıkları için ödemelerinde ciddi sorunlar yaşıyorlar.
Hem kamu hem de özel bankalarda maliyetler ciddi oranda arttı. Bugün kamu bankalarında 35-40’lardan kredi alınırken, özel bankalarda bu oran 55’ten az olmuyor. Ayrıca çok ciddi uyumsuzluklar var. Bu faizlerle iş yapıp para kazanmak, faizleri ödemek kolay değil” dedi. Şu anki ana sorunları talep azlığı, kârsızlık ve finansal sıkıntı olarak sıralayan Kaya, şöyle konuştu: “Son faiz artışlarıyla döviz kuru enflasyonun çok altına indi. 25-30 yıldır yaşamadığımız bir durumla karşı karşıyayız. Bu günlerin bir geçiş dönemi olduğunu düşünmek istiyoruz.”
Kredi maliyetinin yüksek olduğuna dikkat çeken Kaya, şunları söyledi: “Bugün ihracatçı olarak minimum yüzde 25 faizle kredi alırken faiz kesiliyor. Yüzde 32’ye varan bir faizle karşı karşıyayız. Kredi maliyetleri çok yüksek. Krediye erişimin çok önemli bir biçimde açılması gerekiyor. Derecelendirmeye sahip şirketler aslında bu kredilere ulaşabiliyor. Devletin mutlaka firmaları farklı şekillerde desteklemesi ve krediye erişim imkanları yaratması gerekiyor. En az 1 yıl ödemesiz dönemle düzenlenmesi gerekmektedir. Düzenlemelerin somut bir şekil alması gerekiyor.”
Alican Duran: Teoriyi pratikte görmemiz lazım
BDDK’nın kararını piyasalar açısından olumlu bir adım olarak değerlendiren Kağıt Karton Ambalaj Sanayicileri Derneği (KASAD) Lideri Alican Duran, “Hangi firmalar muaf tutulacak, hangi kısıtlamalar kaldırılacak, bunları uygulamada görmemiz gerekiyor. İyi niyetli bir uygulama olduğu kesin ama teorik olarak yapılan düzenlemeleri de sahada görmemiz gerekiyor.” Teorideki iyi niyeti aynı şekilde pratikte de görmek istediklerini ifade eden Duran, “Birçok düzenleme var ama uygulamasını tam olarak göremedik. Bunun yansımalarını 2024 yılında görmeyi umuyoruz” dedi.
Mustafa Balkuv: Kredinin ödenecek maliyeti olmalı
Yaklaşık 13 aydır ihracatta kayıp yaşayan triko bölümünde mali sıkıntılar yaşanırken, Triko Sanayicileri Derneği (TRİSAD) Lideri Mustafa Balkuv, yeni düzenlemeyi ‘uygulamada görmemiz lazım’ şeklinde yorumladı.
Balkuv, “Düzenlemelerle birçok şey vaat ediliyor ama gerçekleştirilemiyor” diye konuştu ve ekledi: “Şirketler ayakta kalma adına zararına çalışıyor. Bir şirketi kapatmak, küçültmek kolay değil, ciddi maliyetleri var. Yani şirketlerin kapanma veya küçülme gücünün olmadığı bir dönemde yaşıyoruz. Her şeye rağmen üretmeye ve ayakta kalmaya çalışıyorlar. Bu arada 10 lira borç varsa şirket para kazanmaya devam edebilmek için 10 lira daha borçlanıyor.
Borç 20 lira. Hiçbir ticari kuruluşun para kazanmadan ayakta kalması mümkün değildir.” Türkiye’nin üretime ve ihracata en çok ihtiyaç duyduğu bir dönemden geçtiğini vurgulayan Balkuv, bunun için ihracatçıların daha uygun maliyetli kredilerle desteklenmesi gerektiğini söyledi. Sanayicilerin alacakları kredilerle borcun üstüne borç ekleyeceklerini belirten Balkuv, bu nedenle maliyeti ödenecek kredilerin açılmasının gerekliliğine dikkat çekti.
Vehbi Canpolat: Döviz kısıtlaması ihracatçı açısından makul değil
Türkiye Dokuma ve Terbiye Sanayicileri Derneği (TTTSD) Başkanı Vehbi Canpolat, işletmelerin döviz nakit varlıklarının TL karşılığının 10 milyonun üzerinde olması halinde, ihracatçıya kredi kullanma kısıtlamasının kurallara uymadığını söyledi. TL, bu kısıtlamanın krediye erişimi engellediğini belirtti.
Canpolat, “Mesela ben şirket olarak yaklaşık 80 milyon dolar yatırım yapıyorum ve bunun 40-50 milyon doları yurt dışından geliyor. ‘Senin 10 milyon doların var, sana kredi veremem’ demezsin. Ana hammaddelerde dışa bağımlı bir ülkeyiz. Dış ticaret yapan her firmanın hesabında 10 milyon TL’nin üzerinde döviz bulunmaktadır.
